Ongelijkheid in inkomen leidt problemen, en niet alleen tot teveel macht bij de rijken en uitbuiting van de armen. Het leidt ook tot wat nu het meest angstaanjagende probleem is in Europa: terrorisme. Er wordt van alles gedaan om terroristische aanslagen te voorkomen. Verhoogde activiteit van de geheime diensten, extra bewaking op allerlei plaatsen, screening van bevolkingsgroepen waarin mogelijk verdachten voorkomen, toegenomen wantrouwen jegens de vluchtelingen. Maar de oorzaak van het terrorisme – daar wordt weinig over nagedacht.
Een oorzaak is duidelijk: de bemoeienis door de VS en andere machten in de landen waar terrorisme vandaan komt. Een andere oorzaak wordt minder genoemd: de armoede in die landen.
Economische ontwikkeling in een land doet de motivatie om mee te doen aan terroristische groepen duidelijk afnemen. Zeker als de ontwikkeling op een democratische manier gebeurt. Het terrorisme van de IRA in Ierland werd aanzienlijk minder toen er in daar wijkprojecten werden gestart en banen werden geschapen.
Ook van belang is dat in populaire films enorm veel geweld te zien is, discriminatie, extreem taalgebruik, wreedheid, wraakacties, moorden; allemaal dingen die een voorbeeld zijn om zelf geweld te gebruiken maar ook ‘de gewone burger’ ertoe brengen om te denken in termen van haat en buitensluiting.
Geweld bloeit waar mensen zichzelf en anderen in groepen verdelen, al of niet in gedachten. Dit denken in groepen wordt wel geo-sentiment of socio-sentiment genoemd – liefde voor een bepaald land of bepaalde cultuur die zo ver gaat dat anderen afgekeurd en buitengesloten worden. Ajax-supporters tegenover Feijenoord-supporters. Christenen tegenover moslims. Russen tegenover Amerikanen. Wij tegenover de anderen. Het gaat allemaal over ongelijkheid.
Discriminatie van bepaalde volkeren of groepen kan tot geweld leiden. Toen Engelstalig Canada zijn neerbuigende houding naar het Franstalige deel verminderde, nam de terrorismedreiging daar dan ook af. Ook ongecontroleerde vrijheid van meningsuiting kan tot terrorisme leiden. Denk aan cartoons waarin bepaalde bevolkingsgroepen belachelijk worden gemaakt, speciaal op religieus gebied. Denemarken en Frankrijk hebben de gevolgen ondervonden.
Zolang mensen alleen gevoel hebben voor een beperkt groepje – hun gezin, hun stad, hun land, hun taalgenoten, hun religie, hun cultuur – zal er ongenoegen zijn dat tot grote problemen leidt. Het is hoog tijd voor het gevoel dat alle mensen, de natuur en de planeet één geheel vormen, dat ze één grote familie zijn. Dit gevoel wordt wel neo-humanisme genoemd.
Ouders zullen doorgaans niet hun ene kind voortrekken boven het andere, ook al zijn hun kinderen verschillend van aard en aanleg. Net zo zullen met neo-humanisme verschillende bevolkingsgroepen als gelijkwaardig worden behandeld. Er is dan geen reden voor terrorisme.
Dit is geen scenario dat in een paar jaar kan worden uitgevoerd. Maar wie vanaf nu op die manier gaat denken en leven, zal met zijn voorbeeld anderen aansteken. En de geest van het neo-humanisme zal zich geleidelijk over de wereld verspreiden.
Uiteraard zal een vorm van bewaking nodig blijven. Conflicten zullen er altijd bestaan. En er zullen mensen blijven die niet verder denken dan hun eigen geloof of land of cultuur, en hun mening met geweld aan anderen willen opleggen. Maar in een wereld waarin het neo-humanisme de meest voorkomende houding is, zullen ze weinig aanhangers vinden.
De vreedzame demonstraties na de aanslag in Parijs waren een prachtig voorbeeld van deze nieuwe houding. Het neo-humanisme is al begonnen.